Toneelschuur Producties biedt vanaf dit seizoen live boventiteling voor al haar voorstellingen

Foto: Sanne Peper
Tekst: Toneelschuur

Toneelschuur Producties maakt bekend dat zij, als eerste productiehuis van Nederland, vanaf seizoen 2025/2026 bij al haar voorstellingen live boventiteling zullen bieden. Deze stap is een belangrijk onderdeel van het langjarige streven van het productiehuis om theater écht toegankelijk te maken voor iedereen. Hiermee onderstreept Toneelschuur Producties haar toonaangevende rol in de Nederlandse theatersector op het gebied van inclusiviteit en toegankelijkheid.

De aankondiging viel samen met Werelddovendag op 27 september, een dag die wereldwijd aandacht vraagt voor de positie van dove en slechthorende mensen. Juist in die context wil Toneelschuur Producties benadrukken dat toegankelijkheid geen uitzondering mag zijn, maar een vanzelfsprekendheid.

Live boventiteling: meer dan alleen tekst boven het podium
In samenwerking met regisseurs en scenografen wordt in een vroeg stadium van het maakproces bekeken op welke wijze de boventiteling geïntegreerd kan worden in het decor. Dit betekent dat de tekst niet zomaar boven het podium wordt geplaatst, maar vormgegeven wordt als onderdeel van het decorbeeld. De bedoeling is dat deze integratie een meerwaarde biedt voor alle toeschouwers

De boventiteling wordt aangeboden in het Nederlands, met de intentie om in een later stadium ook Engelse titels toe te voegen, zodat de voorstelling toegankelijk wordt voor een nog breder publiek.

Het Creative Access Lab: fundament voor structurele toegankelijkheid
Deze nieuwe maatregel bouwt voort op de ervaringen die Toneelschuur Producties heeft opgedaan via het Creative Access Lab, een initiatief in samenwerking met New Pack Inclusion Creators. Het Creative Access Lab bracht makers met en zonder beperking samen voor experimenten in toegankelijke theaterpraktijken (denk aan audiovisuele integratie, gebarentaal, audiodescriptie, multi-sensorische elementen) en had als doel toegankelijkheidsmiddelen niet als latere toevoegingen, maar als integraal onderdeel van het creatieve proces te beschouwen. Op de website van het Creative Access Lab (creativeaccesslab.nl) worden inspirerende voorbeelden en methodes gedeeld waarmee toegankelijkheid artistiek verankerd wordt.

Eerste voorstelling met live boventiteling De eerste voorstelling die op deze nieuwe manier gepresenteerd wordt is Het Proces, geregisseerd door Jessie L’Herminez. De première staat gepland op 30 oktober 2025 in Schuur Haarlem, waarna de voorstelling op tournee gaat door Nederland.

‘Ik ben enorm verheugd dat we vanaf seizoen 2025/2026 al onze producties live zullen boventitelen – niet als losse voorziening, maar als onderdeel van het artistieke ontwerp. Toegankelijkheid is voor ons geen extra, maar een kernwaarde. Theater moet een plek zijn waar iedereen zich welkom en betrokken voelt, ongeacht auditieve beperking. Dankzij de inzichten uit het Creative Access Lab én de samenwerking met onze makers, scenografen en regisseurs kunnen we boventiteling inbouwen op een manier die echt iets toevoegt – visueel, dramaturgisch én emotioneel. Toneelschuur Producties wil hierin vooroplopen, en haar kennis delen met de rest van het veld, zodat toegankelijk theater niet de uitzondering is maar de norm.’ — Fabian Pikula, hoofd Toneelschuur Producties.

‘Boventiteling bestaat natuurlijk al langer, maar dit is vrijwel altijd beperkt tot één speciale avond per maand. Wij maken er een structureel onderdeel van: bij al onze Toneelschuur Producties, iedere avond in Haarlem én op tournee. In de hoop dat er een dag komt waarop je als doof of slechthorend persoon niet meer afhankelijk bent van die ene gelegenheid, maar gewoon altijd naar het theater kunt.’ — Marelie van Rongen, directeur Schuur en Toneelschuur Producties.

Over Toneelschuur Producties
Toneelschuur Producties is het oudste productiehuis van Nederland en biedt jonge en mid-career makers een ontwikkeltraject waarin ze klassieke én hedendaagse teksten bevragen, bewerken en presenteren via vernieuwende artistieke vormen. toneelschuurproducties.nl